Vóór en na restauratie
Nieuwe Uilenburgerstraat 113
Paleisstraat 103-105
Warmoesstraat 174
De voorstelling op de steen is duidelijk:
twee balen, zorgvuldig met touw dichtgebonden, links
boven een Franse Fleur-de-Lis,
rechts een Engelse Tudorroos, twee heraldisch
symbolen
die kunnen verwijzen naar de landen waarmee handel
gedreven werd.
Een baal was vroeger niet alleen een
verpakkingswijze voor (grove) weefsels
maar ook voor bulkgoederen als bijv. koffie en
snuiftabak.
Vergelijkbaar zijn de gevelsteen D'KOFFIBAAL,
op de hoek van de Nieuwe Uilenburgerstraat en de
Houtkopersburgwal
en de steen D SNUYF TABAKSBAAL, Paleisstraat 103-105
en D COROMANDELSE CATOEN BAALEN, van Warmoesstraat
174, in het Amsterdams Historisch Museum.
Het woord kanefas (of canefas) is verwant aan canvas
maar kent verschillende interpretaties:
● Winkler Prins van de Kunst (A-E), pag 386:
CANEFAS (Frans-Normandisch: caneve, hennep)
ongebleekt weefsel van hennep of linnen met
rechthoekige mazen,
dat men gebruikt voor tapijtwerk en om tot
schildersdoek te prepareren.
(Wordt als zodanig ook genoemd in "Max Doerner,
Malmaterial und seine Verwendung im Bilde",
Stuttgart 1933) .
● M G Emeis Jr. Ken je Amsterdam, IIde bundel, 1941,
pag 100.
"Kanefas was een soort van fijn en digt, op velerlei
wijze gemodelleerd
fraai en zeer wit gebleekt weefzel van
Boom-wolle-garen..." (herkomst citaat niet vermeld)
In tegenstelling tot wat Emeis zegt (boom-wolle-garen=katoen)
is Kanefas een stevig, ongebleekt weefsel van hennep
of vlas
dat niet alleen als schilderslinnen werd gebruikt
maar ook als matrassenovertrek,
kledingstof, verpakkingsmateriaal en zeer veel als
scheepszeil.
De twee, mooi in perspectief gehakte balen op de
gevelsteen bevatten dus
een stevig soort weefsel dat verschillende
toepassingen kende.
Prins Hendrikkade 101
Op Prins Hendrikkade 101 zit in de overgebleven
helft van een omstreeks 1600 gebouwde trapgevel een
steen
waarop een baal van hetzelfde type (hier voorzien
van duidelijke merken op de korte kant) welke,
gezien de zeilmakerij die ruim twee eeuwen in het
huis gevestigd was, zeker kanefas,
bestemd voor scheepszeil zal bevatten.
De steen wordt door Mej. Van Eeghen gedateerd
1663-1690
aangezien voor 1663 het pand met de naam 'sLands
Welvaren wordt aangeduid.
Literatuur:
I H van Eeghen. De restauratie van Prins Hendrikkade
101,
in Maandblad Amstelodamum 71e jg. (1984), pag 110.
Ernst van de Wetering. De onzichtbare Rembrandt:
resultaten van technisch en natuurwetenschappelijk
onderzoek.
In catalogus 'Rembrandt, de meester en zijn
werkplaats' (1991). |
